ПО ЕДНА ГОДИНА ОДОЛГОВЛЕКУВАЊЕ, ПОСТАПКАТА ЗА УТВРДУВАЊЕ ОДГОВОРНОСТ НА ПРЕТСЕДАТЕЛОТ НА ВРХОВЕН СУД СЕ ПРИДВИЖУВА КОН ЗАВРШНИЦА, СО ОГЛЕД НА СМЕНЕТИОТ РАСПОРЕД НА СИЛИ ВО СУДСКИОТ СОВЕТ
Претседателот на Врховниот суд Јово Вангеловски, по двете ненадејни искачувања на самиот врв на судската власт во земјава, годинешнава летна ферија ја почна со неизвесност – соочен со можност да биде симнат од функцијата. На утрешната седница, Судскиот совет, најверојатно, ќе ја отвори темата за негово можно разрешување. На тоа упатува точката што е насловена „Извештаи на комисиите за утврдување одговорност на судија/претседател на суд“, за која е посочено дека расправата ќе биде зад затворени врати.
Сепак, од Судскиот совет нема официјална информација дали станува збор за Вангеловски и судијката Рахилка Стојковска, која беше во Кривичниот совет кој го ослободи од притвор бизнисменот Сеад Кочан, за предметот што против него го водеше СЈО, а кој потоа избега на „службен пат“, но сега треба да почне да ја извршува затворската казна. За судијата Ристо Катавеновски, кој го даде третиот глас за ослободување на Кочан, наспроти двата гласа „против“, според информациите, постапката е издвоена од здравствени причини и сè уште не е завршена за да дојде во фаза Судскиот совет да одлучува за негова одговорност.
Постапката за утврдување одговорност на Вангеловски, кој е „во друштво“ со уште деветтемина врховни судии кои се пред можно разрешување, се влечка повеќе од една година, за пред десетина дена да почне да се создава „фронт“ за одбрана на судиите. Во тој контекст се доживува барањето што го поднесоа двајца адвокати од Скопје – Врховниот суд на општа седница да донесе начелно-правно мислење според кое за судиите што се предложени за разрешување ќе важи поблаг закон, така што тие би поминале само со дисциплински мерки. Иако сите сигнали упатуваа на тоа дека Вангеловски е благонаклонет кон оваа иницијатива, тој не успеа да ја пресретне седницата на Судскиот совет на која се очекува да почне расправата за утврдување на неговата одговорност.
Соговорници од Врховен суд велат дека се мошне мали шансите за денеска да биде закажана општа седница на која би се расправало за барањето на двајцата адвокати, пред утрешната седница на Судскиот совет. И во случај да биде закажана општата седница, прашање е дали ќе може да се обезбеди мнозинство од минимум 11 судии за иницијативата да биде изгласана, со оглед на тоа што е почната судската ферија, така што не се планираат седници до втората половина на август.
Проценките меѓу судиите се дека и самиот Вангеловски кренал раце од идејата преку начелно-правно мислење да се спасува од разрешување. Затоа и минатата среда не се одржа јавната седница за барањето на адвокатите, иако имаше такви најави.
Во меѓувреме, се огласи и Антикорупциската комисија, која ги предупреди врховните судии дека не можат сами себеси да се амнестираат, на што Врховниот суд одговори со соопштение дека судиите секогаш сами се изземаат кога постои сомнеж за непристрасност. За разлика, на пример, од премиерот Зоран Заев, кој се повлече од намерата да биде избран и за министер за финансии по слично укажување на ДКСК за можен судир на интереси, Вангеловски реши да им одговори на антикорупционерите и со забелешка дека судиите на Врховниот суд се самостојни и независни во своето одлучување и при вршење на задачите од својата надлежност.
На тоа следуваше и „контрареплика“ од ДКСК дека во Законот за спречување корупција и судир на интереси под поимот „службено лице“ се подразбираат сите избрани или именувани лица и вработените во јавниот сектор, што значи и врховните судии.
Поранешниот претседател на Врховниот суд Дане Илиев оценува дека е нонсенс барањето овој суд на општа седница да носи начелно-правно мислење за важење на поблаг закон. Тоа, како што вели, е општо правило – дека ако има различни законски одредби за странката во постапката се применува поблагото и поповолно решение, но за тоа не треба да носат одлука врховните судии, особен кога се лично засегнати. Во случај на одлука, пак, за разрешување на судија, како што објаснува Илиев, тој има право на жалба до Врховниот суд, но притоа од постапката се иззема претседателот на судот. Илиев го оценува како неиздржано и начелното правно мислење дека СЈО не може да отвора истраги по 30 јуни 2017 година, што Врховниот суд го донесе на општа седница, по иницијатива на други двајца адвокати. Како што вели Илиев, Врховниот суд не може да запира постапки на обвинителството.
Целиот текст на „Независен весник“
